Dit heeft alles te maken met de wet van oorzaak en gevolg. Het klinkt allemaal heel erg logisch maar waar gaat het dan weleens fout? En hoe kun je betere keuzes maken?
Valkuilen.
Wij nemen over het algemeen onze beslissingen emotioneel. Oftewel; op ons gevoel. Hoe logisch we ook menen te zijn, toch maken we onze keuzes vaak tegen onze logica in. Ga maar na: waarom zouden we anders ons weer te vol eten, die sigaret roken of die auto kopen die eigenlijk veel te duur is maar waarmee we ons lekker belangrijk kunnen voordoen?
Eerst even logisch nadenken, wat tijd nemen om een beslissing te overwegen en ons te laten adviseren zou ons veel ongemak kunnen besparen!
Een andere valkuil is dat we niet altijd meteen het langetermijn resultaat van onze keuzes kunnen inschatten. Als je bijvoorbeeld een vette hap eet. Een hamburger met geraffineerd wit brood waar
niks nuttigs meer inzit, met vlees van een plofdier, genetisch gemodificeerd en bewerkt? Je wéét, als je logisch redeneert, dat je voor 1 euro niet veel goeds kunt kopen. Brood, vlees, garnituur,
ter plekke bereid door personeel in een mooi restaurant? Laat staan dat je voor 1 euro iets gezonds zou kunnen kopen als een salade ter grootte van een kwart krop sla met een klein stukje plofkip daar al bijna 5 euro kost?!
Maar… je vindt het gewoon lekker, dus de emotie wint van de ratio. Je gaat er niet dood aan en zeker niet meteen na het eten van die ene hamburger. Maar hoe zit het als je 2x week zo’n maaltijd neemt? Na een half jaar past je broek ‘ineens’ niet meer. Na een jaar heb je ‘plotseling’ geen zin meer de trap te pakken op je werk en neem je de lift. Je slaat eens een volleybaltraining over. Het verdere dominoeffect kun je zelf wel bedenken. Met op lange termijn ‘ineens’ een waarschuwing van je dokter dat je aderen gedotterd moeten worden bijvoorbeeld.
Na af en toe zoiets eten gebeurt er niets. Daarin schuilt het gevaar. Omdat je geen direct nadelig effect merkt kan dit zomaar een gewoonte worden. En dan zul je lange termijn de gevolgen ondervinden. Indien je direct na het eten van die ene hamburger je al onwel zou voelen, of van de sigaret die je nu opsteekt dood zou gaan, dan zou de kans om er een gewoonte van te maken veel geringer zijn. Het gevaar zit erin dat je niet meteen het effect van je keuze merkt, maar pas op lange termijn.
Evenzo met sporten. Meer dan de helft van de mensen die lid worden van de fitness haken binnen 2 maanden af. Zij vinden de discipline te zwaar in verhouding tot wat het op korte termijn oplevert. Het is zwaarder een nieuwe positieve gewoonte te ontwikkelen dan een negatieve.
Nadelige gewoonten vergoelijken we vaak want daarvan hebben we over het algemeen DIRECT positief resultaat. Dat chemische softijsje is namelijk NU heel lekker! Lange termijn zien we dan wel weer, of ach, dat zal wel meevallen. Van de voordelige gewoonten willen we eveneens NU resultaat, maar in de praktijk hebben we die pas op lange termijn en kost het ons NU veel moeite. Herkenbaar? Logisch geredeneerd wel toch? Maar vaak wint onze emotie het nou eenmaal.
Hoe kun je betere keuzes maken?
Een methode die ik zelf gebruik is mij het langetermijneffect voor te stellen. Op mijn prikbord heb ik met behulp van het ‘Optimagram’ werkboekje een aantal doelen gedefinieerd. (Dit boekje is op www.Optimalist.nl gratis te downloaden) Ik ga je niet al mijn doelen verklappen, wel wil ik je enkele voorbeelden geven. Mijn gewicht wil ik op 83 kg hebben en dat is het ook. Bovendien wil ik fysiek gezond en sterk zijn. Daarom heb ik een mooi mannenlichaam van Google geplukt, geprint en een foto van mijn hoofd er op geplakt. Dit is mijn voorbeeld. Om dat te bereiken, c.q. te behouden eet ik matige porties vlees, af en toe vis, veel groente en fruit, weinig verkeerde koolhydraten enz. De gezondheid en gewichtsdoel is bereikt. Nu de spieren nog. Om die te vormen bezoek ik sinds enige maanden 3x per week de fitness. Heb ik altijd zin? Nee. Heb ik al dat gespierde lichaam? Nee. Maar over een half jaar wél! Vermits ik de discipline kan opbrengen en mij focus op het eindresultaat. (Stephen Covey’s 1e en 2e eigenschappen voor effectief management)
Een ander doel is continue zelfeducatie. De maatschappij en ons werk stelt steeds zwaardere eisen. Als je niet bijblijft sta je ‘plotseling’ aan de kant. Jim Rohn zegt het zo: ‘investeer meer in jezelf dan in je werk.’ Investeren in je werk levert je een inkomen op, investeren in jezelf een lifestyle. Ofwel: op school leer je een vak, maar geen geld verdienen of carrière maken.
Continue zelfeducatie vergt, net als elke nieuwe gewoonte, aanvankelijk veel discipline. Als je dit echter een maand of drie volhoudt zul je zien dat ook dit een gewoonte wordt en dan minder tot geen discipline kost. Het hoeft niet veel tijd te kosten. Het compoundeffect, vergelijkbaar met samengestelde rente, is enorm. Maar dan moet je het wel consequent dóen. Als je bijvoorbeeld begint met 1 cent en dat elke dag verdubbeld, waar kom je dan na een maand op uit denk je….?
Ruim tien miljoen euro! Dát is het compoundeffect!
Zelf doe ik veel meer dan dit beetje. Dat komt omdat ik trainer en coach ben en dus meer dan mijn klanten moet weten. Ik heb concrete doelen voor zelfeducatie. Zo volg ik zelf minstens 20 dagen training van anderen per jaar. Lees ik minimaal 1 opbouwend boek per maand en op lange autoritten luister ik naar audiostudies. Ik lees geen krant en kijk weinig TV. Als ik al kijk is dat heel selectief. 90% van wat daar te zien is vind ik namelijk zonde van mijn kostbare tijd. Dit doe ik al meer dan 30 jaar…
Wat je verder kan helpen om de discipline op te brengen van betere keuzes in je leven is het samen met een coach of een buddy te doen. Zo ga ik naar de fitness samen met mijn dochter waardoor we elkaar motiveren.
Evalueer jouw gewoonten eens, of, als je een leven hebt waar je niet helemaal tevreden over bent of onvoldoende inkomen hebt, weinig vrienden of iets degelijks, analyseer dan volgens het ‘oorzaak & gevolg’ principe. Welke keuzes heb jij in het VERLEDEN gemaakt waardoor dít NU het resultaat is? Misschien heb je niet eens bewuste keuzes gemaakt, ben je feitelijk min of meer geleefd. Bedenk vervolgens welk leven je feitelijk zou willen hebben. (Gebruik het ‘Optimagram’ ) en stel doelen voor jouw ideale leven. Zet vervolgens concrete stappen om die doelen te halen. Zeg a.j.b. niet langer: ‘zo ben ik nou eenmaal’. Maar: ‘zo was ik, maar wie wil ik zijn?’ Door meer sturing aan jouw leven te geven met betere keuzes zul je over 6-12 maanden absoluut een geweldig resultaat ervaren en merken dat het je steeds minder moeite kost.
Succes!
Arjan Koopmans
